-Mutfak enflasyonu aylık %3,29 on iki aylık %75,09 yıllık ortalama %76,71 olarak hesaplandı
-Dört kişilik ailenin aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 16.793 TL
-Gıda ile birlikte diğer tüm temel harcamaları için haneye girmesi gereken toplam gelir tutarı (yoksulluk sınırı) ise 54.700 TL
-Bekâr bir çalışanın aylık yaşama maliyeti 21.831 TL
Türk-İş, “Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması Mart 2024” raporunun sonuçlarını açıkladı.
Buna göre;
-Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 16.792,99 TL’ye,
-Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 54.700,32 TL’ye,
-Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 21.831,13 TL’ye yükseldi.
Raporda şu ifadelere yer verildi:
Temel mal ve hizmetlerde görülen artış geçim şartlarını her geçen gün daha da olumsuz etkilemektedir. Yapılan araştırmada; marketlerde ürün bazlı fiyatların -ramazan ayı indirimi gerekçesiyle- seçim öncesi aşağı çekildiği gözlemlendi. Fakat buna rağmen özellikle gıda fiyatlarında artış devam etti ve başta dar ve sabit gelirli kesimler olmak üzere toplumun tüm kesimlerini etkileyen fiyat artışları geçim şartlarını ağırlaştırdı. Ücret gelirlerinin satın alma gücü her geçen ay düşmeye devam etmektedir.
Aylık harcama giderleri artıyor
TÜRK-İŞ’ in verilerine göre “mutfak enflasyonu” verilerindeki değişim Mart 2024 itibariyle şu şekilde gerçekleşti:
-Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre % 3,29 oranında gerçekleşti.
-Üç aylık değişim oranı % 16,36 oldu.
-Son on iki ay itibariyle değişim oranı ise % 75,09 olarak hesaplandı.
-Yıllık ortalama artış % 76,71 olarak gerçekleşti.
Ürün gruplarına göre harcama giderleri
TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan çarşı-pazar-market dolaşılarak derlenen gıda ürünleri fiyatlardaki değişim, harcama gruplarına göre Mart 2024 itibariyle şu şekilde oldu:
-Süt, yoğurt, peynir grubunda;
Sütün fiyatı sabit kaldı. Yoğurt fiyatlarında bazı marketlerde ürün bazlı gerileme olduğu tespit edildi. Peynir fiyatında geçen aya göre kilogramda 13 TL’lik artış hesaplandı.
-Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, ürünlerinin bulunduğu grupta;
Et fiyatları -Et ve Süt Kurumu’nun marketlerin bir kısmına etleri düşük fiyattan veriyor olmasına rağmen- bu ay yine artmaya devam etti. Balık fiyatları bu ay değişiklik göstermedi fakat tezgahlarda balık çeşitliliğinin azaldığı tespit edildi. Hesaplamada -her zaman olduğu gibi- yaygın satılan balıklar esas alındı. Yumurta fiyatında düşüş tespit edildi. Tavuk kilogram fiyatı ortalamada 9 TL arttı.
Kuru baklagiller grubunda nohut ve mercimek fiyatları değişmedi. Kuru fasulyenin fiyatında ise ortalama 6 TL’ lik bir artış olduğu tespit edildi.
-Taze sebze-meyve grubunda;
Mevsim normallerinin üzerinde gerçekleşen sıcaklığa bağlı yaş sebze ve meyve fiyatındaki olumlu yansıma bu ay da devam etti. Mevsim ürünlerinin yavaş yavaş tezgahlarda yer almasıyla birlikte sebze fiyatları nispeten gerilerken, meyve fiyatları ortalamada artış gösterdi.
Lahana, ıspanak gibi yeşil yapraklı mevsim sebzeleri ile karnabahar ve brokoli fiyatında bir değişiklik tespit edilmezken, patates ve kuru soğan gibi mutfağın vazgeçilmezi kabul edilen ürünlerde fiyatlarında -kısmi- bir düşüş gerçekleşti.
Meyve fiyatlarında kış aylarında en çok tercih edilen ve pazar tezgâhlarında yaygın olarak görülen portakal ve mandalina fiyatlarında kısmi bir artış olduğu tespit edildi. Ayrıca hesaplamaya dahil edilmeyen çilek, dut, çağla gibi yaz meyvelerinin pazar tezgahlarında yer almaya başladığı ve yüksek fiyatla satıldığı görüldü. Ancak hesaplamada her zaman olduğu gibi gıda harcaması içinde günlük kullanımı yaygın olan mevsim ürünleri esas alındı.
Ortalama sebze (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık vb. salata yeşillikleri dâhil değil) kg fiyatı 29,69 TL, ortalama meyve kg fiyatı 36,08 TL oldu. Hesaplamada -bu ay- 25’i sebze ve 10’u meyve olmak üzere toplam 35 üründeki fiyat değişimi dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 31,50 TL olarak tespit edildi (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık gibi salata yeşillikleri bu hesaplamada “Ortalama Meyve-Sebze Fiyatı”na dâhil edilmektedir).
-Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta
Ramazan pidesi Ankara’da 250 gramı 15 liradan satılırken, hesaplamada ekmek fiyatı standart ürün temel alınmaya devam edildi. Tahıl ürünlerinin bulunduğu bu grupta bu ay önemli bir fiyat değişikliği görülmemiştir. Bazı marketlerde ürün bazlı yapılan indirimler olduğu fakat ortalama fiyatlara yansımadığı tespit edildi.
-Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta;
Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta geçen aya göre ayçiçek yağının kilogram fiyatında 1 TL’lik, zeytinyağının kilogram fiyatında 4 TL’lik, tereyağının kilogram fiyatında 8 TL’lik ve margarinin kilogram fiyatında 6,50 TL’lik artış olduğu tespit edildi. Bu grupta en yüksek artış zeytinde gerçekleşti. Geçen ay ortalama 245 TL olan siyah zeytin bu ay 258 TL’den, geçen ay ortalama 208 TL olan yeşil zeytin bu ay 221 TL olarak marketlerde yer aldı. Yağlı tohumların fiyatında geçen aya göre 9 TL’lik bir artış gerçekleşti.
-Son grup içinde yer alan diğer gıda maddelerinden;
Baharatlar ortalama 581 TL’den (kimyon, nane, karabiber vb.) raflarda yer aldı. Bu grubun en yüksek artışı kilogramda 14 TL’lik artış tespit edilen pekmez oldu. Şeker ve tuz fiyatında nispeten bir değişiklik görülmedi. Aynı şekilde çay ile ıhlamur fiyatı da değişmemiştir. Bal ve salçanın fiyatı nispeten aynı kalırken reçelin fiyatında düşüş tespit edilmiştir.
