-Gıda fiyatları ağustosta aylık olarak yüzde 1,8 oranında artarken, yılın ilk sekiz aylık dönemindeki artış ise yüzde 36,6 olarak gerçekleşti.
-Fiyat artış hızının geçen yıla göre daha düşük oranlarda gerçekleşmesi yüzünden gıdada yıllık enflasyon yüzde 67,5’e indi.
-Yıllık enflasyondaki gerileme gıda fiyatlarının düştüğü anlamına gelmiyor. geçen yıl ağustosta 547 liraya satın alınabilen bir gıda sepeti için bu yıl ağustosta 916 lira ödemek gerekti.
-Gıda fiyatlarının yüzde 816 oranında arttığı Eylül 2021’den bu yana kamu çalışanlarının ücretlerinde ise yüzde 780 oranında artış yaşandı.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi KAMUAR’ın fiyatlarını Ankara’daki marketlerden derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinden oluşan bir gıda sepetini esas alarak hazırladığı gıda fiyatları endeksinin Ağustos 2024 sonuçları açıklandı.
Halkın enflasyonu olarak da nitelendirilen gıda fiyatları kesintisiz olarak artmaya devam ediyor. Son 51 aralıksız olarak artan gıda fiyatlarında Ağustos’ta bir önceki aya göre yüzde 1,8 oranında artış yaşandı. Yılın ilk sekiz aylık döneminde yüzde 36,6’ya kadar çıkan gıda fiyatlarındaki yıllık artış ise yüzde 67,5 olarak gerçekleşti.
Yıllık fiyat artışında önceki aylara göre yaşanan gerileme, fiyatların ucuzladığı anlamına gelmiyor, bu fiyat artış hızının geçen yılın aynı göre yavaşlamış olmasından kaynaklanıyor. Geçen yıl ağustos ayında 547 liraya alınabilen bir gıda sepeti için bu yıl 916 lira ödemek gerekti.
Yoksuların harcamasının yüzde 36,6’sı gıda
TÜİK’in en son açıkladığı tüketim harcamalarıyla ilgili istatistiklere göre en zengin yüzde 20’lik kesim tüketim harcamalarının yüzde 14,5’ini, en yoksul yüzde 20’lik kesim ise yüzde 36,6’sını gıda için yapıyor. Yoksullar her geçen yıl gelirinin daha büyük bir kısmını gıdaya ayırmak zorunda kalıyor. Dolayısıyla gıda fiyatlarında Türkiye’de son 49 aydır yaşanan kesintisiz artış en fazla sabit gelirli ve yoksul kesimleri etkiliyor. Açıklanan enflasyon bu nedenle bu kesimin gerçek hayatta yaşadığı enflasyonu tam olarak yansıtmıyor. Zira TÜİK enflasyonu hesaplarken gıda harcamalarının ağırlığını yaklaşık yüzde 25 olarak esas alıyor.
Açlık riski artıyor
İktidarın daha sonra “akıl dışı ilan ettiği” yanlış ekonomik politikaların tetiklediği yüksek enflasyon sürecinin en ağır faturasını gıda fiyatları yüzünden yoksullar ödemeye devam ediyor. Yoksullar bu faturayı sadece gıdaya daha fazla para ayırarak değil, gıdaya daha fazla para ayırabilmek için, eğitim, sağlık ve benzeri diğer gereksinimleri için harcamalarını kısarak hayatlarından ödüyorlar.
Türkiye’nin, iktidar eliyle bu yanlış politikalarla yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül 2021’den bu yana gıda fiyatları yüzde 816 oranında arttı. Diğer bir ifadeyle Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için vatandaşlar bu yıl Ağustos’ta 916 lira ödemek zorunda kaldılar.
Aynı dönemde, kamu çalışanlarının ücretlerinde ise yüzde 780 oranında artış yaşandı. Diğer bir ifadeyle Eylül 2021’de 100 lira olan ortalama kamu çalışanının ücreti Temmuz 2024’te 880 lira olabildi. Kamu çalışanlarının ücretlerindeki artış gıda fiyatlarındaki artışı bile karşılamaya yetmedi. Kamu çalışanlarının ücretlerinin alım gücü gıda fiyatlarına karşı reel olarak azaldı. Kamu çalışanlarının ücretleri altı ayda bir artırıldığı için bu reel azalma önümüzdeki aylarda artarak devam edecek.
Birleşik Kamu-İş’in gıda fiyatları endeksi Haziran 2020’den bu yana her ay, yani aralıksız olarak 51 aydır bir önceki aya göre artıyor. Bu 51 aylık dönemde gıda fiyatları 13 katına çıktı.
Aylık fiyat artışı
Ağustos’ta sadece bakliyat fiyatları değişmezken, diğer harcama gruplarında fiyatlar bir önceki aya göre çeşitli oranlarda artış gösterdi.
Ağustos’ta, ekmek-pirinç-un-bulgur fiyatları önceki aya göre ortalama yüzde 0,2 oranında artarken, et ve balık grubu fiyatlarında yüzde 0,6 oranında artış yaşandı. Süt, süt ürünleri ile yumurta grubunda fiyatlar bir önceki aya göre yüzde 0,6 oranında, yağ harcamaları ise yüzde 0,5 oranında zamlandı.
Meyve fiyatlarının yüzde 0,6 oranında arttığı Ağustos’ta sebze fiyatlarında da bir önceki aya göre ortalama yüzde 5,4 oranında artış oldu.
Ağustos’ta bakliyat fiyatları önceki aya göre değişmedi. Salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri işlenmiş gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatları ise yüzde 8,5 oranında yükseldi.
Vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için Ağustos’ta, bir önceki aya göre yüzde 1,8 oranında daha fazla para ödemek zorunda kaldı.
Sekiz aylık değişim
Gıda fiyatlarında bu yılın ilk sekiz aylık döneminde ise toplam yüzde 36,6 oranında artış gerçekleşti. Bu dönemde ekmek-pirinç-un-bulgur-makarna fiyatları yüzde 29,8, et-balık harcamaları yüzde 31,6, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 20,9, yağ fiyatları yüzde 28,5, meyve fiyatları yüzde 64,7, sebze fiyatları yüzde 71,7, bakliyat fiyatları yüzde 21,7, diğer ürünlerin fiyatları yüzde 28,6 oranında yükseldi.
Yıllık değişim
Bu yıl ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 43,3, et-balık fiyatlarında 60,2, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 45,8 oranlarında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 55,5 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 61,5, sebze fiyatları ise yüzde 183,6 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 53,9, diğer gıda fiyatları ise yüzde 59,5 oranında zamlandı.
Gıda fiyatlarında yıllık olarak ise yüzde 67,5 oranında artış gözlendi.
Yıllık ortalama artış
Ağustos 2024 sonu itibariyle son 12 aylık ortalama gıda fiyatları ise bir önceki 12 aylık ortalama fiyatlara göre yüzde 94,3 oranında arttı.