-Mutfak enflasyonu aylık %7,02 on iki aylık %83,06 yıllık ortalama %79,43 olarak hesaplandı.
-Dört kişilik ailenin aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 18.969,22 TL
-Gıda ile birlikte diğer tüm temel harcamaları için haneye girmesi gereken toplam gelir tutarı (yoksulluk sınırı) ise 61.788,99 TL
-Bekâr bir çalışanın aylık yaşama maliyeti 24.609,50 TL
-Satın alma gücü düşmeye devam ediyor!
Türk-İş, “Açlık ve Yoksulluk Sınırı Mayıs 2024” raporunu açıkladı.
Rapora göre, temel mal ve hizmetlerde görülen artış yılın ilk 4 ayında olduğu gibi bu ay da devam etti. Geçim şartlarının her geçen gün daha da zorlaştığı, alım gücünün azaldığı kaçınılmaz bir gerçek. Yapılan araştırmada; gıda fiyatlarındaki artışın devam ettiği gözlemlendi. Her ay gerçekleşen bu artış başta dar ve sabit gelirliler olmak üzere toplumun tüm kesimini olumsuz etkilemeye devam etmektedir.
Araştırmanın 2024 Mayıs ayı sonucuna göre;
-Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 18.969,22 TL ’ye,
-Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım,eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 61.788,99 TL ’ye,
-Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 24.609,50 TL ’ye yükseldi.
Gıda da asgari harcama yüzde 7 arttı
Türk-İş’ in verilerine göre “mutfak enflasyonu” verilerindeki değişim Mayıs 2024 itibariyle şu
şekilde gerçekleşmiştir:
●Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre % 7,02 oranında gerçekleşti.
●Beş aylık değişim oranı % 31,44 oldu.
●Son on iki ay itibariyle değişim oranı ise % 83,06 olarak hesaplandı.
●Yıllık ortalama artış % 79,43 olarak gerçekleşti.
Meyve fiyatları yüzde 21 arttı
Türk-İş hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan çarşı-pazar-market dolaşılarak
derlenen gıda ürünleri fiyatlardaki değişim, harcama gruplarına göre Mayıs 2024 itibariyle şu şekilde oldu:
●Süt, yoğurt, peynir grubunda;
Sütün fiyatı sabit kaldı. Yoğurt ve peynir ürünlerinde artış gözlemlendi. Geçen ay 1 kilogram yoğurt fiyatı ortalama 54,36 TL iken bu ay %10.28 artışla 60.59 TL oldu. Peynir ise geçen ay 1 kilogram fiyatı 246,65 TL iken bu ay %4.42 artışla 258,06 TL olmuştur.
●Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, ürünlerinin bulunduğu grupta;
Dana eti ve balık fiyatlarında bu ay değişiklik görülmedi ancak balık tezgâhlarında ağırlıklı kültür balıklarının bulunduğu tespit edildi. Hesaplamada -her zaman olduğu gibi- yaygın satılan balıklar esas alındı. Kuzu etinde %3.76 artış yaşandı ve kg fiyatı 762,41 TL’ye ulaşmış oldu.
Geçen ay ihracatta yaşanan olumsuzluklar nedeniyle fiyatı gerileyen yumurtanın bu ay adet başına fiyatı 3,58 TL oldu. Tavuk kilogram fiyatlarında değişim olmadığı gözlemlendi.
Kuru baklagiller grubunda nohut, kuru fasulye ve yeşil mercimek fiyatları değişmedi. Kırmızı mercimekte ise geçen aya göre %5.73 artış oldu.
●Taze sebze-meyve grubunda;
Yaz mevsiminin giderek etkisini göstermesiyle birlikte yaz meyvelerinin pazar tezgâhlarında çeşitliliği arttı. Bu nedenle bu ay meyve fiyatlarında %21’lik bir artış gözlemlendi. Meyve fiyatları mevsim şartları nedeniyle değişkenlik göstermektedir. Karpuz ve kavun fiyatlarının nispeten yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Kış aylarında en çok tercih edilen ve pazar tezgâhlarında yaygın olarak görülen portakal ve mandalinanın yavaş yavaş tezgâhlardan kalkmaya başladığı görülmektedir. Onların yerini kiraz, çilek, erik, yenidünya, dut, şeftali gibi yaz meyveleri almaya başlamıştır. Fiyatları nispeten yüksek olsa da havaların ısınmasıyla beraber önümüzdeki aylarda fiyatlarda gerileme yaşanması olağan olacaktır. Ancak hesaplamada her zaman olduğu gibi gıda harcaması içinde günlük kullanımı yaygın olan mevsim ürünleri esas alındı.
Sebze fiyatlarında ise %12.03 lük bir artış görüldü. Lahana, ıspanak gibi yeşil yapraklı mevsim sebzeleri ile karnabahar ve brokoli fiyatında mevsim şartları nedeniyle sayılı tezgâhta yer aldığı gözlemlenmiştir. Nisan ayında 25 TL olan 1 kilogram patatesin fiyatı ise %11.11’lik düşüşle 22.50 TL olduğu görülmüştür. Kuru soğan ise fiyatı en çok yükselenler listesinde kendisine zirvede yer buldu. Geçen ay ortalama kilogram fiyatı 20 TL iken bu ay %27.27’lik artışla ortalama kilogram fiyatı 27.50 TL oldu.
Ortalama sebze (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık vb. salata yeşillikleri dâhil değil) kg fiyatı 33,21 TL, ortalama meyve kg fiyatı 56,53 TL oldu. Hesaplamada -bu ay- 22’si sebze ve 14’ü meyve olmak üzere toplam 36 üründeki fiyat değişimi dikkate alındı.
Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 41,88 TL olarak tespit edildi (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık gibi salata yeşillikleri bu hesaplamada “Ortalama Meyve-Sebze Fiyatı” na
dâhil edilmektedir).
●Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta
Ankara da ekmeğe gelen %25 zamla beraber 200 gram ekmeğin fiyatı 10 TL oldu.
Hesaplamada ekmek fiyatı standart ürün temel alınmaya devam edildi. Tahıl ürünlerinde ise yine artış görüldü. Geçen aya göre pirinçte %5.50, unda %6.03, makarnada %3.41 ve irmikte %3.75 oranında artış görüldü. Bulgur fiyatlarında değişim olmadı.
●Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta;
Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta; 1 litre ayçiçek yağının geçen ay ortalama fiyatı 56,55 TL iken bu ay %6.71 lik bir artış gerçekleşerek fiyatı 60,62 TL’ ye ulaşmıştır.
Zeytinyağı fiyatları geçen aya göre sabit kalmıştır. Tereyağı fiyatları %3.02 artışla kilogram fiyatı 467,93 TL olmuştur. Margarin fiyatlarında %6.22 oranında artış gözlemlendi kilogram fiyatı 103,31 TL oldu. Geçen ay ortalama 267 TL olan siyah zeytin bu ay 276 TL’den marketlerdeki yerini alırken, bu ay fiyatı düşen nadir ürünlerden olan yeşil zeytin geçen ay ortalama 220 TL iken bu ay %4.66 lık düşüşle 210 TL den marketlerdeki yerini aldı. Yağlı tohum fiyatları sabit kaldı.
●Son grup içinde yer alan diğer gıda maddelerinden;
Baharatlar %5.26 artışla ortalama 659 TL’den (kimyon, nane, karabiber vb.) raflarda yer aldı. Pekmez ve reçel fiyatlarında değişim görülmedi. Şeker fiyatları ise %6.07 lik artışla kilogram fiyatı 42,5 TL oldu. Tuz fiyatı ise geçen aya göre %13.47 oranında zamlanarak yoğurt ve yumurtayla birlikte bu ay %10 zam barajını aşan ilk 3 gıda maddesinden biri oldu.
Geçen ay 20,25 TL olan tuz fiyatları bu ay 23,53 TL olmuştur. Çay ve ıhlamur fiyatlarında ortalama %6 oranında artış olmuştur. Bal ve salça fiyatlarında ise değişim görülmemiştir.