Çalışabilir 65 milyon kişinin sadece 22 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı istihdamda!
– Kayıtlı Tam Zamanlı İstihdam (KATİ) sadece 22,4 milyon!
– Çalışma çağındaki 65,4 milyon kişinin sadece 22,4 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı işlerde çalışıyor!
– 2023 3. çeyreğinde geniş tanımlı işsiz sayısı 8,6 milyon!
– Her 100 kadından sadece 19’u kayıtlı ve tam zamanlı istihdamda!
– Gerçek genç işsizliği yüzde 32,7, genç kadın işsizliği ise yüzde 42,8!
– AKP gençlerde geniş tanımlı işsizliği 6 puan artırdı!
Çalışabilir her 10 kişiden sadece 3’ü kayıtlı ve tam zamanlı istihdamda
DİSK-AR, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2023 3. çeyrek dönemine ait Hanehalkı İşgücü Araştırmasını değerlendirdi.
DİSK-AR’a göre, 2023 3. çeyrek dönemi Temmuz, Ağustos ve Eylül 2023 aylarını kapsıyor ve TÜİK’in yeni metodolojisine dayanıyor. Bilindiği gibi TÜİK, Mart 2021’den beri aylık ve üç aylık verileri ayrı ayrı açıklıyor. Aylık veriler daha sınırlı iken üç aylık veriler daha geniş bir kapsama sahiptir.
TÜİK, mevsim etkisinden arındırılmış istihdamda 2022 yılı 2. çeyrek ile 2023 yılı 2. çeyrek arasındaki bir yıllık dönemde 161 bin kişilik bir azalış olduğunu açıkladı. 2023 yılı 2. çeyreğinde 31 milyon 600 bin olarak açıklanan mevsim etkisinden arındırılmış istihdam edilenlerin sayısı 2023 yılı 3. çeyreğinde 31 milyon 724 bin olarak hesaplandı. 2023 3. çeyreğinde mevsim etkisinden arındırılmış istihdam oranı ise yüzde 48,4 olarak gerçekleşti. Ancak TÜİK’in resmi istihdam verileri de tıpkı dar tanımlı işsizlik verileri gibi işgücü piyasasına ilişkin gerçeğin sadece sınırlı bir kısmını gösteriyor. İstihdam verileri tek başına istihdamın niteliği konusunda bilgi vermiyor. Bu nedenle alternatif işsizlik hesaplamaları yanında alternatif istihdam hesaplamalarına da ihtiyaç vardır.
DİSK-AR, TÜİK’in dar tanımlı işsizlik hesaplamasının yetersizliği nedeniyle 2010 yılından bu yana alternatif geniş tanımlı işsizlik hesaplaması yapıyor. DİSK-AR yıllardır yaptığı alternatif geniş tanımlı işsizlik hesaplamasının ardından alternatif istihdam hesaplamasına da başladı.
Kayıtlı ve Tam Zamanlı İstihdam (KATİ) olarak adlandırdığımız alternatif istihdam hesaplamasının ilkini “İşsizlik ve İstihdamın Görünümü-Haziran 2021” isimli raporda, 2021 ilk çeyreği için yayımlamıştık.
İşsizlik ve istihdam verileri bir bütün oluşturuyor. Sadece işsizliğe bakmak işgücü piyasalarından yaşanan gelişmeleri tam olarak anlamaya yetmiyor. Bilindiği gibi TÜİK düzenli olarak istihdam sayısını ve oranlarını açıklıyor. Ancak açıklanan istihdam oranlarının istihdamın niteliğine ilişkin yeterli bilgi vermekten oldukça uzaktır. Bu sebeple DİSK-AR istihdamın niteliğine göre bir ayrıma giderek yeni bir istihdam verisi hesaplamaya başladı.
Kayıtlı ve Tam Zamanlı İstihdam (KATİ) nedir?
DİSK-AR’ın yeni hesaplamaya başladığı istihdam verisinin adı: Kayıtlı ve Tam Zamanlı İstihdam (KATİ). KATİ tüm istihdamı değil kayıtlı ve tam zamanlı olarak çalışanların oranını ortaya koymaktadır.
KATİ istihdamın ne kadarının sigortalı ve tam zamanlı çalıştığını ortaya koymayı amaçlıyor. Böylece kayıtsız istihdam ile kısmi ve eksik istihdam dışında kalan tam zamanlı ve sigortalı olarak çalışanların sayısı ve oranı ortaya çıkıyor. KATİ oranı kayıtlı tam zamanlı istihdamın 15+ yaş kurumsal olmayan nüfusa bölünmesiyle hesaplanıyor.
TÜİK’in resmi istihdam oranı 2023 3. çeyrekte yüzde 48,4 olarak açıklanırken, DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden hareketle hesaplanan Kayıtlı Tam Zamanlı İstihdam (KATİ) oranı yüzde 34,3 olarak gerçekleşti. Kadınlarda resmi istihdam oranı yüzde 31,4 iken KATİ oranı yüzde 19,5 ve erkeklerde resmi istihdam oranı yüzde 65,8 olarak açıklanmışken KATİ oranı yüzde 49,4 olarak hesaplandı.
Böylece KATİ oranı resmi istihdam oranından genelde 14,1 puan, kadınlarda 11,9 ve erkeklerde ise 16,4 puan düşük olarak gerçekleşti.
DİSK-AR tarafından yapılan KATİ hesaplamasıyla çalışma çağındaki (15+ yaş) 65,4 milyon kişinin sadece 22,4 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı istihdam (KATİ) kapsamında çalıştığı ortaya çıktı. Çalışma çağındaki 33 milyon kadının ise sadece 6,4 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı istidamda (KATİ), çalışma çağındaki 32,4 milyon erkeğin ise 16 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı istihdamda yer alıyor. Bu durum nispeten nitelikli istihdamın düşüklüğünü ortaya koyuyor.
Geniş tanımlı işsizlik yüzde 22,5!
TÜİK’e göre mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı 2023 yılı 3. çeyrekte, 2023 2. çeyreğe göre 161 bin kişi azalarak 3 milyon 218 bin olarak gerçekleşti. DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak hesaplanan geniş tanımlı işsiz sayısı ise 2023 3. çeyrekte 8 milyon 593 bin olarak hesaplandı.
TÜİK tarafından 2023 2. çeyrekte yüzde 9,7 olarak açıklanan mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı 0,5 puan azalarak yüzde 9,2 olarak, mevsim etkisinden arındırılmış âtıl işgücü (geniş tanımlı işsizlik) oranı ise 2023 yılı 2. çeyreğine göre 0,9 puan azalarak yüzde 22,5 olarak açıklandı.
Geniş tanımlı kadın ve erkek işsizliği arasında 12,9 puan fark!
Bilindiği gibi kadın işsizliği ülkemizde ortalama işsizlikten daha yüksek iken, kadın istihdam oranı ortalama istihdam oranından daha düşüktür.
TÜİK’in 2023 3. çeyrek üç aylık verilerine göre hem dar hem geniş tanımlı işsizliğin cinsiyete göre dağılımına bakıldığında kadınlarda işsizliğin çok daha yüksek olduğu görülüyor. 2023 3. çeyreğinde dar tanımlı işsizlik erkeklerde yüzde 7,5 ve kadınlarda ise yüzde 12,5 olarak açıklandı. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) oranı ise erkeklerde yüzde 17,8 ve kadınlarda yüzde 30,7 olarak gerçekleşti.
Böylece kadınlarda dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerden 5 ve geniş tanımlı işsizlik oranı ise 12,9 puan yüksek seyrediyor. TÜİK tarafından 2023 yılı 3. çeyrekte dar tanımlı kadın işsizliği 1 milyon 486 bin ve erkek işsizliği ise 1 milyon 732 bin olarak açıklandı. TÜİK verilerinden yararlanarak hesapladığımız geniş tanımlı işsiz sayısı ise kadınlarda 4 milyon 281 bin ve erkeklerde ise 4 milyon 312 bin olarak gerçekleşti.
Kadın geniş tanımlı işsizliğinin dar tanımlı kadın işsizliğine göre yüksek olmasının en önemli sebebi kadınlar arasında zamana bağlı eksik istihdam edilenler ile ümitsizler, iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar ve iş arayıp işbaşı yapamayacak olanları içeren potansiyel işgücünün yüksekliğidir.
Geniş tanımlı genç işsizlik oranı 32,7!
Gençlerde işsizlik oranlarının genel işsizlik oranlarından daha yüksek seyrettiği biliniyor. Öte yandan AKP döneminde gençlerde işsizlik vahim bir hal aldı. AKP’nin iktidara geldiği 2002 3. çeyreğinden bu yana gençlerde geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 26’dan yüzde 32’leri aştı.
AKP döneminde geniş tanımlı genç işsizliği yaklaşık 6 puan yükseldi. AKP döneminde gençler iş bulma ümidini kaybettiler ve iş aramaktan vazgeçtiler.
AKP’nin iktidara geldiği 2002 3. çeyreğinde gençlerde dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 18,3 ve geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 26,1 idi. Gençlerde dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki puan farkı 7,8’di. 2023 3. çeyreğinde ise gençlerde dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 17,1 olarak açıklandı. TÜİK verilerinden yararlanarak hesapladığımız 15-24 yaş arası genç nüfusta geniş tanımlı işsizlik oranı ise 2023 yılı 3. çeyreğinde yüzde 32,7 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı genç işsizliği dar tanımlı genç işsizliğinden yaklaşık 15 puan fazla olarak gerçekleşti.
2023 3. çeyreğinde genç kadınlarda geniş tanımlı işsizlik ise daha yüksek oranda seyretmeye devam ediyor. 15-24 yaş arası erkeklerde dar tanımlı işsizlik yüzde 14,2 ve geniş tanımlı işsizlik yüzde 27 olarak hesaplanırken, 15-24 yaş arası genç kadınlarda ise dar tanımlı işsizlik yüzde 22,4, geniş tanımlı işsizlik yüzde 42,8 olarak hesaplandı.