-Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 27,2!
-Geniş tanımlı işsiz sayısı pandemi döneminin üzerinde!
-Zamana bağlı eksik istihdam bir yılda 1,6, bir ayda 1,3 milyon kişi arttı!
-40 saatin altında çalışanların yüzde 50’si daha fazla çalışmak istediğini ifade ediyor!
-Geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 33,7!
DİSK-AR, “İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Haziran 2024” raporu yayımlandı.
Rapordan bazı bulgular şöyle:
-Nisan 2024’te mevsim etkisinden arındırılmış HİA verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 33,7 ile geniş tanımlı kadın işsizliği olmaya devam ediyor.
-Resmi işsizlerin yaklaşık yüzde 90’ı işsizlik ödeneği alamıyor!
-Geniş ve dar tanımlı işsizlik farkı en yüksek düzeyinde: 18,7 puan!
TÜİK’in Nisan 2024 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları 10 Haziran 2024’te yayımlandı. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 8,5 mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 27,2 seviyesinde gerçekleşti. TÜİK’e göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) 2024 Nisan ayında 3 milyon 42 bin oldu.
DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise Nisan 2024’te 10 milyon 712 bin kişi olarak gerçekleşti. TÜİK’e göre pandemi öncesinde, 2019 Nisan’da yüzde 13,8 olan dar tanımlı işsizlik Nisan 2024’te yüzde 8,5 olarak gerçekleşti. Ancak aynı dönemde geniş tanımlı işsizlik oranı ise yüzde 19’dan yüzde 27,2’ye yükseldi. Son 1 yılda geniş tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 204 bin artarak 9,1 milyondan 10,7 milyona yükseldi. Covid-19 salgını sonrası geniş tanımlı işsizlik oranı 8,2 puan, geniş tanımlı işsiz sayısı ise 4 milyon 218 bin kişi arttı.
TÜİK tarafından yayımlanan HİA verilerine göre Nisan 2024’te geniş tanımlı işsizlikte (âtıl işgücü) artış devam etti. Geniş tanımlı işsiz sayısı son bir yılda 1 milyon 631 bin, son 10 yılda (2014-2024 arası) ise 5 milyon 385 bin kişi arttı. Böylece son 10 yılda geniş tanımlı işsiz sayısı 3,3 katına çıktı.
Potansiyel işgücü sayısı son bir yılda 548 bin kişi artarak 3,1 milyondan 3,7 milyona yükseldi. Potansiyel işgücündeki artış on yıllık dönemde 1 milyon 637 bin kişi oldu. Zamana bağlı eksik istihdam kapsamındaki artış ise çok daha çarpıcı oldu. Haftalık 40 saatten daha az çalışan ve imkanı olması durumunda daha çok çalışmayı isteyenleri kapsayan zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısı son bir yılda 2,4 milyondan 4 milyona yükselerek 1 milyon 567 bin kişi arttı. Zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısı son on yılda ise 3 milyon 286 bin kişi arttı.
2024 Nisan’da zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısının 3 milyon 983 bin olduğu düşünüldüğünde 40 saatten daha az çalışanların yüzde 49,5’i daha fazla çalışmak istediğini beyan etmiştir. 40 saatten daha az çalışanların yarısının daha fazla çalışmak istediğini beyan etmesinin ve zamana bağlı eksik istihdamdaki bu artışın sebebi yüksek enflasyon ile geçim zorluğu yaşayanların çalışma süresini artırarak daha fazla ücret elde etmek istemeleri olabilir.
Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 27,2
TÜİK’e göre dar tanımlı işsizlik düşerken öte tandan birçok işsizlik türü yükselmeye devam ediyor.
Nisan 2024 döneminde mevsim etkisinden arındırılmış (MEA) dar tanımlı işsizlik (işsizlik 1) yüzde 8,5 olarak açıklanırken zamana bağlı eksik istihdam ile işsizlerin bütünleşik oranı (işsizlik 2) yüzde 19,7; işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı (işsizlik 3) yüzde 17,1 ve âtıl işgücü oranı (işsizlik 4, geniş tanımlı işsizlik) ise yüzde 27,2 olarak açıklandı.
Geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 33,7
Kadın işsizliği önemli toplumsal cinsiyet eşitsizliği göstergesi olmaya devam ediyor. Kadınların istihdama erişimi önemli kısıtlılıklar içeriyor. Türkiye’de bir yandan kadınların istihdama katılma oranları erkeklere göre oldukça düşük seyrederken öte yandan Türkiye’de kadın işsizliği erkeklere kıyasla oldukça yüksek seyretmeye devam ediyor.
TÜİK tarafından açıklanan dört ayrı işsizlik türünde de kadın işsizliği erkek işsizliğinden oldukça yüksek seyrediyor. Nisan 2024’te mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 7,2 iken kadınlarda yüzde 11,1 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 23,5, kadınlarda ise yüzde 33,7 olarak hesaplandı. Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 10,2 puandır.
Nisan 2024’te zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 18,6 iken kadınlarda yüzde 21,6’dır. İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 12,7 iken kadınlarda yüzde 24,8’dir.
Nisan 2024 itibarıyla kadınlarda mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 356 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 4 milyon 837 bindir. Erkeklerde ise dar tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 686 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 5 milyon 875 bindir.
Nisan 2024’te mevsim etkisinden arındırılmış HİA verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 33,7 ile geniş tanımlı kadın işsizliği olmaya devam ediyor. İkinci yüksek işsizlik kategorisi yüzde 27,2 ile geniş tanımlı işsizliktir. Nisan 2024’te üçüncü en yüksek işsizlik kategorisi ise yüzde 23,5 ile geniş tanımlı erkek işsizliği oldu.
Resmi işsizlerin yaklaşık yüzde 90’ı işsizlik ödeneği alamıyor!
TÜİK’in resmi dar tanımlı işsizlerin ezici çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor.
Nisan 2024’te TÜİK toplam dar tanımlı işsiz sayısını 3 milyon 42 bin kişi olarak açıkladı. İŞKUR’un Nisan 2024 İşsizlik Sigortası Bültenleri verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 367 bin civarındadır. Böylece Nisan 2024’te resmi işsizlerin sadece yüzde 12,1’i işsizlik ödeneği alabildi. 2,6 milyonu aşkın işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yüzde 87,9’unun işsizlik ödeneği alamadığı anlamına geliyor.
Geniş ve dar tanımlı işsizlik farkı en yüksek düzeyde: 18,7 puan!
Geniş tanımlı işsizlik oranı ile dar tanımlı işsizlik oranı arasındaki puan farkı açılma eğilimini sürdürüyor. Zamana bağlı eksik istihdamda artış ve iş bulma ümidinin kaybedilmesine paralel olarak geniş tanımlı işsizlik oranı artıyor ve dar tanımlı işsizlik ile arasındaki makas açılıyor. Örneğin, Ocak 2019’da dar tanımlı işsizlik yüzde 13,6 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 19,7 olarak gerçekleşmişti. Bu dönemde geniş tanımlı işsizlik dar tanımlı işsizlikten 6,1 puan yüksekti.
Nisan 2024’te ise dar tanımlı işsizlik yüzde 8,5 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 27,2 olarak gerçekleşti. Dar ve geniş işsizlik arasındaki fark bu dönemde 18,7 puan oldu. Böylece dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki puan farkı en yüksek düzeye ulaştı. Dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın bu denli açılmasının en önemli nedeni zamana bağlı eksik istihdam sayısı, ümidini kaybedenlerin, iş aramayıp çalışmaya hazır olanların ve iş arayıp işbaşı yapamayacak olanların sayısındaki artıştır. Böylece dar tanımlı işsizlik sınırlı kalırken geniş tanımlı işsizlik arasındaki fark açılmaktadır.