KAMU-AR “Halkın Enflasyonu Nisan 2025” raporunun sonuçlarını açıkladı.
Rapora göre;
-Gıda fiyatları nisanda yüzde 1,7 arttı.
-Halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinin fiyatı esas alınarak yapılan hesaplamaya göre yılın ilk dört aylık dönemindeki toplam fiyat artışı yüzde 15,6’ya yükseldi.
-Gıda fiyatlarındaki yıllık artış ise yüzde 53,5 olarak gerçekleşti.
-Son 12 ayda ortalama gıda fiyatları bir önceki 12 aylık ortalamalara göre yüzde 65,1 oranında arttı.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi KAMUAR’ın fiyatlarını Türkiye’nin büyük bir bölümünde yaygın şubeleri bulunan zincir marketlerden derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak hazırladığı gıda fiyatları endeksinin Nisan 2025 sonuçları açıklandı.
Gıda fiyatlarında yaşanan artış nisan ayında da ara vermeden devam etti. Gıda fiyatları nisanda bir önceki aya göre yüzde 1,7 oranında arttı. Son 59 aydır aralıksız olarak artan gıda fiyatlarında, yılın ilk dört ayında toplam yüzde 15,6 oranında artış oldu, yıllık artış ise yüzde 53,5 oldu. Nisan 2025 itibariyle son 12 aylık ortalama fiyatlar ise bir önceki 12 ayın ortalamasına göre yüzde 65,1 oranında arttı.
Açlık riski büyüyor
Yüksek enflasyon sürecinin en ağır faturasını gıda fiyatları yüzünden ücretliler, dar gelirliler ve yoksullar ödemeye devam ediyor. Sabit gelirli vatandaşlar bu faturayı, gıdaya daha fazla para ayırabilmek için, eğitim, sağlık, giyim, barınma ve benzeri diğer temel ihtiyaçlarına yönelik harcamalarını kısarak ödüyorlar.
Türkiye’nin, içinde bulunduğu ve ne zaman sona ereceği tahmin edilemeyen enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül 2021’den bu yana gıda fiyatları yüzde 1.187 oranında arttı. Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için vatandaşlar bu yıl ocak ayında 1.159 lira, şubat ayında 1.185 lira, martta 1.265 lira ve nisanda ise1.287 lira ödemek zorunda kaldılar.
Gerek gıda fiyatlarında gerekse de genel enflasyon oranlarında yıllık olarak baz etkisiyle yaşanan düşüşler, fiyatların, dolayısıyla hayat pahalılığının azaldığı anlamına gelmiyor. Aksine fiyatlar, artış oranı önceki aylara göre azalsa da artmaya devam ediyor. Diğer bir ifadeyle hızı düşse bile sabit gelirlilerin, kazandığı aylık ve ücretlerin satın alma gücü azalıyor ve yoksullaşma süreci devam ediyor.
Eylül 2021’den bu yana kamu çalışanlarının ücretlerinde yüzde 881,5 oranında artış yapıldı. Diğer bir ifadeyle söz gelimi Eylül 2021’de 100 lira olan ortalama kamu çalışanı ücreti Nisan 2025 itibariyle 982 lira düzeyine çıktı. Ücretlerindeki artış gıda fiyatlarındaki artışı bile karşılamaya yetmeyen kamu çalışanlarının alım gücü gıda fiyatlarına karşı erimeye devam ediyor. Nitekim bu yıl ocak ayında kamu çalışanlarına geçmiş enflasyon farkı hariç yapılan yüzde 6 oranındaki toplu sözleşme zammının tamamı daha ilk iki aydında eridi. Çalışanlar mart ayından itibaren devletten alacaklı konumuna geldi.
Birleşik Kamu-İş’in gıda fiyatları endeksi Haziran 2020’den bu yana, yani 59 aydır aralıksız olarak bir önceki aya göre artıyor. Bu 59 aylık dönemde gıda fiyatları 17 katı arttı. Gıda fiyatlarındaki bu aralıksız artış Haziran 2020’de 100 liraya alınan bir sepet gıda maddesinin bugün1.882 liraya alınabilir hale getirdi.
Aylık fiyat artışı
Nisan ayında yağ ve sebze grupları dışındaki tüm harcama gruplarında fiyatlar değişik oranlarda arttı.
Ekmek-pirinç-un-bulgur harcamaları nisanda, bir önceki aya göre yüzde 0,9 oranında artarken, et ve balık grubu harcamalarında yüzde 4,4 oranında yükseliş oldu. Süt, süt ürünleri ile yumurta grubunda fiyatlar bir önceki aya göre yüzde 0,6 oranında zamlandı. Tereyağı dışındaki yağ harcamaları ise ay çiçeği yağı fiyatlarındaki düşüşe bağlı olarak önceki aya göre yüzde 1,8 oranında azaldı.
Meyve fiyatlarının yüzde 7,7 oranında yükseldiği nisanda sebze fiyatlarında ise bir önceki aya göre yüzde 2,4 oranında düşüş kaydedildi.
Bakliyat fiyatlarının önceki aya göre yüzde 2,6 oranında arttığı nisan ayında salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri işlenmiş gıda maddelerinden oluşan diğer gıda fiyatları ise yüzde 0,3 oranında yükseldi.
Vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için nisanda bir önceki aya göre yüzde 1,7 oranında daha fazla para ödemek zorunda kaldı.
Dört aylık değişim
Gıda fiyatları bu yıl ocak ayında yüzde 4, şubatta yüzde 2,2, martta ise yüzde 6,8 oranında artmıştı. Nisandaki yüzde 1,7 artışla birlikte ocak-nisan dönemindeki toplam artış ise yüzde 15,6 olarak gerçekleşti.
İlk dört ayda ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatlarında ortalama yüzde 7,2, beyaz ve kırmızı et fiyatlarında yüzde 23, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatlarında yüzde 16,7 artış oldu. Yağ fiyatlarında yüzde 3,3 oranında düşüş oldu. Meyve fiyatları yüzde 27, sebze fiyatları yüzde 21,8, bakliyat yüzde 8,4 ve diğer işlenmiş gıda fiyatları da yüzde 3,8 oranında yükseldi.
Yıllık değişim
Ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları bu yıl nisan ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 42,5, et-balık fiyatları 31,1, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatları yüzde 32,9 oranlarında artış gösterdi. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 23,1 oranında zamlandı. Meyve fiyatları yüzde 145,7, sebze fiyatları ise yüzde 149,5 oranında yükseldi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 18,7, diğer gıda fiyatları ise yüzde 32,2 oranında arttı.
Gıda fiyatlarında yıllık olarak yüzde 53,5 oranında artış oldu.
Yıllık ortalama artış
Nisan 2025 sonu itibariyle son 12 aydaki ortalama gıda fiyatları, Nisan 2024 sonu itibariyle son 12 aylık ortalama fiyatlara göre ise yüzde 65,1 oranında arttı.
12 aylık ortalama fiyat artışı ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 46,2, et-balık fiyatlarında 45,3, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 40,3 oldu. Yıllık ortalamalara göre yağ fiyatları yüzde 52,1, meyve fiyatları yüzde 124,3, sebze fiyatları ise yüzde 174,5 oranında arttı. Bakliyatta son 12 aylık ortalama fiyatlar bir önceki 12 aylık döneme göre yüzde 35,9, diğer gıda fiyatları ise yüzde 49,1 oranında zamlandı.