-Geniş tanımlı işsiz sayısı son bir yılda 2 milyon 182 bin kişi arttı!
-TÜİK’e göre dar tanımlı işsizlik düşerken gerçek işsizlik rekora koşuyor!
-2025 Mart ayında geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 28,8!
-Yaklaşık 5,3 milyon kişi çalışmaya hazır ancak iş aramaktan vazgeçmiş durumda.
-Geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 38,2!
-Her 10 işsizden yaklaşık 2’si işsizlik ödeneğinden yararlanabiliyor!
DİSK-AR, “İşsizliğin görünümü Mart 2025” raporunu açıkladı.
TÜİK’in Mart 2025 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları 29 Nisan 2025’te yayımlandı. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 7,9 mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 28,8 olarak hesaplandı. TÜİK’e göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) 2025 Mart ayında 2 milyon 807 bin oldu.
DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise Mart 2025’te 11 milyon 730 bin kişi olarak gerçekleşti.
2023, 2024 ve 2025 Mart dönemlerinde dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki makas genişlemeye devam ediyor. 2023 Mart’ta dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 10,1 ve resmi işsiz sayısı 3 milyon 508 bin iken geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 22,4 ve geniş tanımlı işsiz sayısı 8 milyon 316 bindi. Mart 2024’te dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 8,7 ve resmi işsiz sayısı 3 milyon 111 bin, geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 24,4 ve geniş tanımlı işsiz sayısı yüzde 9 milyon 548 bine yükseldi. Mart 2025’te ise dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 7,9 ve resmi işsiz sayısı 2 milyon 807 bin iken geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 28,8 ve geniş tanımlı işsiz sayısı 11 milyon 730 bine çıktı. Son iki yılda dar tanımlı işsiz sayısı 701 bin kişi azalmış gibi görünse de geniş tanımlı işsiz sayısı 3 milyon 414 bin kişi arttı.
Geniş tanımlı işsizlik oranları pandemi dönemi oranlarına yakın seyrediyor. Geniş tanımlı işsizlik pandemi döneminde 28-30 aralığına kadar yükselmişti. 2014-2020 arası yüzde 15-20 aralığında seyreden geniş tanımlı işsizlik pandemi döneminde yüzde 25 seviyesinin üstüne çıkmıştı.
Geniş tanımlı işsizlik 2014’ten bu yana en yüksek 4.ayında
TÜİK’e göre dar tanımlı işsizlik 2012’den bu yana en düşük oran olsa da geniş tanımlı işsizlik pandemi günlerini yaşıyor. Geniş tanımlı işsizlik ile dar tanımlı işsizlik arasındaki makas açılmaya devam ediyor. Geniş tanımlı işsizlik oranı salgın günlerindeki işsizlik oranına yaklaşarak yüzde 28,8’e ulaştı. Öte yandan dar tanımlı işsizlik yüzde 7,9’a olarak açıklandı. Geniş tanımlı işsizlik 2014 yılından bu yana (134 ay) en yüksek 4. ayında.
Son 1 yılda geniş tanımlı işsizlik 2 milyon 182 bin kişi arttı!
TÜİK tarafından yayımlanan HİA verilerine göre Mart 2025’te geniş tanımlı işsizlikte (âtıl işgücü) artış devam etti. Geniş tanımlı işsiz sayısı son bir yılda 2 milyon 182 bin kişi arttı.
Geniş tanımlı işsiz sayısı Mart 2024’te 9 milyon 548 bin ve Mart 2025’te ise 11 milyon 730 bin olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsiz sayısındaki artışın sebebi zamana bağlı eksik istihdam ve ümitsiz işsizler ile iş aramayıp çalışmaya hazır olanları, iş arayan ancak hemen çalışmaya başlayamayacak olanları kapsayan potansiyel işgücü sayısındaki artıştır. Zamana bağlı eksik istihdam kapsamındaki artış sürüyor. Haftalık 40 saatten daha az çalışan ve imkânı olması durumunda daha çok çalışmayı isteyenleri kapsayan zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısı son bir yılda 2 milyon 689 binden 3 milyon 530 bine yükselerek 841 bin kişi arttı. Zamana bağlı eksik istihdamdaki artış geçim sıkıntısının sonucu olarak ortaya çıkıyor (Tablo 1).
Potansiyel işgücü sayısı son bir yılda 1 milyon 620 bin kişi artarak 3 milyon 773 binden 5 milyon 393 bine yükseldi. Başka bir ifadeyle yaklaşık 5 milyon kişi, çalışmak istemesine rağmen iş bulamıyor.
Geniş tanımlı kadın işsizliği hızla yükseliyor: yüzde 38,2!
TÜİK tarafından açıklanan dört ayrı işsizlik türünde de kadın işsizliği erkek işsizliğinden oldukça yüksek seyrediyor. Mart 2025’te mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 6,5 iken kadınlarda yüzde 10,6 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 23,1 kadınlarda ise yüzde 38,2 olarak hesaplandı. Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 15,1 puandır (Grafik 4).
TÜİK’e göre dar tanımlı işsizlik son yılların en düşük düzeyini seyrederken birçok işsizlik türü yükselmeye devam ediyor. Mart 2025’te mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik (işsizlik 1) yüzde 7,9 olarak açıklanırken zamana bağlı eksik istihdam ile işsizlerin bütünleşik oranı (işsizlik 2) yüzde 17,9; işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı (işsizlik 3) yüzde 20,1 ve âtıl işgücü oranı (işsizlik 4, geniş tanımlı işsizlik) ise yüzde 28,8 olarak açıklandı.
Mart 2025’te zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 16,3 iken kadınlarda yüzde 21,2’dir. İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 14,2 iken kadınlarda yüzde 29,9’dur.
Mart 2025 itibarıyla kadınlarda mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 271 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 5 milyon 813 bindir. Erkeklerde ise dar tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 536 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 5 milyon 916 bindir.
Mart 2025’te mevsim etkisinden arındırılmış HİA verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 38,2 ile geniş tanımlı kadın işsizliği olmaya devam ediyor.
İşsizlik türlerinde ikinci yüksek işsizlik kategorisi yüzde 28,8 ile geniş tanımlı işsizliktir. Mart 2025’te üçüncü en yüksek işsizlik kategorisi ise yüzde 23,1 ile geniş tanımlı erkek işsizliği oldu.
Resmi işsizlerin yüzde 85’i işsizlik ödeneği alamıyor
TÜİK’in resmi dar tanımlı işsizlerin ezici çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor.
Mart 2025’te TÜİK toplam dar tanımlı işsiz sayısını 2 milyon 807 bin kişi olarak açıkladı. İŞKUR’un Mart 2025 İşsizlik Sigortası Bültenleri verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 473 bin 626’dır. Böylece Mart 2025’te resmi işsizlerin sadece yüzde 14,9’u işsizlik ödeneği alabildi. Yaklaşık 2,3 milyon işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yüzde 85’inin işsizlik ödeneği alamadığı anlamına geliyor.