Asgari ücret dolar karşısında 13 günde şimdiden yüzde 2 değer kaybetti.
2024 yılı için uygulanacak olan 17 bin 2 liralık asgari ücretin dolar bazında karşılığı, asgari ücretin açıklandığı gün olan 27 Aralık 2023’te 580 dolardı.
27 Aralık’ta 29 lira 34 kuruş olan dolar kuru, 13 günde 29 lira 94 kuruşa yükseldi. Yeni asgari ücretin dolar bazında karşılığı ise 567 dolara geriledi. Böylece yeni asgari ücret cebe dahi girmeden 13 dolar yani 389 TL eridi.
Haziran ayında asgari ücret 11 bin 402 liraya çıkarılmıştı. Açıklandığı gün 482 dolara karşılık gelen 11 bin 402 TL’lik asgari ücret, cebe girmeden 32 dolar erimişti. 32 doların TL bazında karşılığı o dönem 25 lira 30 kuruş olan TL kurunda 800 liraya denk geliyordu.
İktidar, asgari ücret belirlenirken 2024 yılı için bir defalık zam yapılacağını açıklamıştı. Yani 13 günde yüzde 2 eriyen asgari ücrete Ocak 2025’e kadar zam yapılmazsa yıl ortasını bulmadan asgari ücret asgari olmaktan bile çıkacak.
‘İşçiler asgari ücrete dahi ulaşamıyor’
DİSK-AR, aralık ayında açıkladığı “Asgari Ücret araştırması 2024” raporunda “Milyonlarca işçi asgari geçim için yetersiz olan asgari ücretle geçinmeye çalışırken, işçilerin bir bölümü de yasal asgari ücrete dahi erişemiyor.” saptamasını yapmıştı.
Raporda yer alan verilere göre:
“2002’de asgari ücret altında ücret alanların oranı yüzde 18,5 iken 2022’de bu oran yüzde 33,8’e yükseldi. Asgari ücretin yüzde 5 fazlası ve altı ücret alanlar 2002’de yüzde 27,8 iken 2022’de yüzde 37,5’e, asgari ücretin yüzde 10 fazlası ve altı ücret alanlar 2002’de yüzde 30,7 iken 2022’de yüzde 38,4’e yükseldi.”
“Asgari ücret AKP iktidarları döneminde kişi başına GSYH’ye göre düşük düzeylerde (yüzde 43-60 bandında) seyretti. 1974’te kişi başına GSYH’nin yüzde 80,6’sı düzeyinde olan asgari ücret 2023’te kişi başına gelirin yüzde 47,4’üne düştü. Bu gerilemenin anlamı asgari ücretle çalışanların göreli olarak yoksullaşmasıdır. Öte yandan asgari ücretle çalışanların oranının artması nedeniyle bu durum genel olarak ücret artışlarının da kişi başına milli gelir artışının çok altında kaldığını göstermektedir.
Eğer asgari ücret kişi başına GSYH’ye paralel olarak artsaydı brüt asgari ücretin 2023 yılında ortalama 19.921 TL olması gerekirdi. Oysa aynı dönemde asgari ücret ortalama brüt 11.711 TL olarak uygulandı.”
“Asgari ücret tablosu özel sektörde kötüleşmektedir. Özel sektör işçilerinin yüzde 70,4’ü asgari ücretin yüzde 20 komşuluğunda bir ücretle çalışmaktadır. Özel sektör işçilerinin yüzde 84,5’i ise asgari ücretin yüzde 50 fazlası ve altında bir ücret alabilmektedir.”
“Kayıtdışı çalışan işçilerin ücretleri beklendiği gibi çok daha düşüktür. Kayıtdışı çalışan-larda 2022 yılında 2.500 TL’nin altında ücret alanların oranı yüzde 40’tır. Başka bir deyişle, kayıtdışı çalışanların yarısına yakını 2.500 TL bile alamıyor. Asgari ücret altında çalışanların oranı kayıtdışı çalışanlarda yüzde 83,5’tir.”
“Kadınların çok büyük bir bölümü asgari ücret ve daha altında ücretlerle çalışmaktadır. Tahmini 7 milyon kadın çalışanın yüzde 61,4’ü asgari ücretin altı ve asgari ücretin yüzde 20 fazlası ücretler ile çalışmaktadır. Kadınların yüzde 41’i ise asgari ücret dahi alamamaktadır.”