Yılın ilk iki ayında 302, her gün en az 5 iş cinayeti gerçekleşti
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi İSİG, “2024 Şubat ayı İş Cinayetleri Raporunu” açıkladı.
Rapora göre, şubat ayında en az 144, yıl ilk iki ayında en az 302 işçi işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Yılbaşından bu yana her gün “en az” 5 iş cinayeti yaşanıyor.
Raporda şunlara yer verildi:
İliç’te maden işçisi katliamı
Kanada ve ABD kökenli Anagold Madencilik’e ait Çöpler Altın Madeni’nde 10 milyon ton siyanürlü toprağın 800 metre kayması sonucu 9 işçi göçük altında kaldı ve 20 gün geçmesine rağmen cenazeleri çıkarıl(a)madı. Meydana gelen iş cinayeti ile ilgili olarak Bağımsız Maden-İş Sendikası “Anagold Gözlem Raporu – Öncesi ve Sonrasıyla 13 Şubat” başlığı ile bir rapor yayınladı. Buradaki tespitler özetle şu şekilde:
•Maden işçileri Türkiye’de güvensiz, güvencesiz, önlemsiz, düşük ücretli ve baskı altında çalıştırılmaktadır. Benzer şekilde çevreye verilen zararla ilgili de ABD ve Avrupa’da çok daha sıkı önlemler gündeme gelirken Türkiye’de bu önlemler aşılması gereken yasal engeller olarak görülmektedir. Ayrıca Kanada ve ABD şirketi olması yerel ortaklıkların üstünü örtmemelidir. Şirketin Türk ortağı Çalık Holding’tir. Bu holdingin siyaset-bürokasi-idare ilişkileri malumdur.
•Göçük evveli bölgede olağandışı çatlaklar işçiler tarafından tespit edildi, fotoğraflandı ve hem şirketin risk bildirim sistemi üzerinden hem de diğer yollarla yetkililere bildirildi. Buna rağmen gereken önlemler alınmadı.
•Kayan toprak, Anagold’un faaliyete geçtiği 2009-2010 yıllarından itibaren yaptığı ayrıştırma sonucunda kalan toprağın tamamıdır. Oysa başka bir yığma alanı açılmalı ve sonraki üretimden kalan siyanürlü toprak oraya yığılmalıydı.
•İşçilerin ücretleri faaliyete geçildiği yıllarından beri kademeli olarak düşürüldü. CEO Edward Dowling’in deyimiyle “Dünyanın en ucuz, düşük maliyetli altın madeni” olma hedefi, çalışmanın her düzeyine yansıtıldı.
•Göçükten beş gün önce, normal çalışmaya ek olarak şirketin Acil Müdahale Biriminde gönüllü olarak bulunan işçilerin bu görevden ayrılmak istemesi “toplu eylem” olarak değerlendirildi ve savunma istendi.
•Anagold, işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinde kesintiye gitmek ve işçileri daha uzun süre daha yoğun çalıştırabilmek için güvencesizliği hakim kıldı ve bu alanda maliyet kısıntısına gidildi.
•İşçilerin ek prim ödemeleri devamlılık şartına bağlandı. Devamsızlığa ek olarak iş kazası geçirilmesi de prim kesintisi nedeni sayıldı. Belirlenen süre içerisinde taşeronlarda çalışanlar da dahil olmak üzere herhangi bir işçinin iş kazası geçirmesi ve bunun tutanak tutularak kayda geçilmesi durumunda bütün Anagold işçilerinin primi kesildi.
•Göçük altında kalan işçilerden Abdurrahman Şahin ve Hüseyin Kara taşeron Kar-Sa Şirketi’nde borulama ekibinde, Şaban Yılmaz taşeron Asil Çöpler Şirketi’nde kepçe operatörü, Fahrettin Keklik ana firma Anagold Madencilik’te idari işler personeli, Ramazan Çimen ve Kenan Öz ana firma Anagold Madencilik’te kırıcı süpervizörü, Adnan Keklik ana firma Anagold Madencilik’te ADR kıdemli süpervizörü, Uğur Yıldız taşeron Çiftay Şirketi’nde kamyon şoförü, Mehmet Kazar taşeron Asil Keklik Şirketi’nde operatör olarak çalışmaktadır. Bu tablo hem taşeronlaşmanın sonuçlarını hem de maden sahası ve çevresinde çalışan bütün işçilerin taşeron ya da ana firma fark etmeksizin risk altında çalıştığını göstermektedir.
İşkollarına göre
Şubat ayındaki iş cinayetlerine sektörel açıdan bakarsak 64 sanayi sektörü işçisi, 42 inşaat sektörü işçisi, 26 hizmet sektörü işçisi ve 12 tarım sektörü işçisi hayatını kaybetti.
İnşaat, Yol işkolunda 39 işçi; Taşımacılık işkolunda 17 işçi; Madencilik işkolunda 13 işçi; Tarım, Orman işkolunda 12 emekçi (5 işçi ve 7 çiftçi); Metal işkolunda 11 işçi; Belediye, Genel İşler işkolunda 8 işçi; Gemi, Tersane, Deniz, Liman işkolunda 7 işçi; Konaklama, Eğlence işkolunda 6 işçi; Tekstil, Deri işkolunda 4 işçi; Ağaç, Kağıt işkolunda 4 işçi; Ticaret, Büro, Eğitim, Sinema işkolunda 4 işçi; Çimento, Toprak, Cam işkolunda 3 işçi; Sağlık, Sosyal Hizmetler işkolunda 3 işçi; Gıda, Şeker işkolunda 2 işçi; Petro-Kimya, Lastik işkolunda 2 işçi; elimizdeki veriler ışığında çalıştığı işkolunu belirleyemediğimiz 9 işçi hayatını kaybetti…
Bölgelere göre
Şubat ayında 47 şehirde ve yurtdışında 3 ülkede (kısa vadeli çalışmak için gidilen veya Türkiye menşeili şirketlerde çalışan) iş cinayeti tespit edildi. İstanbul iş cinayetlerinde bu ayda birinci oldu.
26 ölüm İstanbul’da; 12 ölüm İzmir’de; 10 ölüm Bursa’da; 9 ölüm Erzincan’da; 6’şar ölüm Antalya ve Konya’da; 5 ölüm Gaziantep’te; 3’er ölüm Balıkesir, Kayseri, Malatya, Sakarya, Şanlıurfa, Zonguldak ve Abhazya’da; 2’şer ölüm Adana, Aksaray, Ankara, Aydın, Çanakkale, Elazığ, Erzurum, Kahramanmaraş, Kocaeli, Manisa, Muğla, Muş ve Tekirdağ’da; 1’er ölüm Adıyaman, Artvin, Bilecik, Burdur, Çankırı, Çorum, Diyarbakır, Hatay, Isparta, Kastamonu, Kırıkkale, Kilis, Mardin, Nevşehir, Ordu, Osmaniye, Trabzon, Tunceli, Uşak, Yalova, Yozgat, Gana ve Sırbistan’da meydana geldi…
Yaş gruplarına göre
14 yaş ve altı 1 çocuk işçi, 15-17 yaş arası 5 çocuk/genç işçi, 18-29 yaş arası 28 işçi, 30-49 yaş arası 61 işçi, 50-64 yaş arası 35 işçi, 65 yaş ve üstü 10 işçi, yaşını bilmediğimiz 4 işçi hayatını kaybetti…
Nedenlerine göre
Yüksekten düşme nedeniyle 31 işçi; Ezilme, göçük nedeniyle 31 işçi; Trafik, servis Kazası nedeniyle 25 işçi; Kalp krizi, beyin kanaması nedeniyle 14 işçi; Zehirlenme, boğulma nedeniyle 11 işçi; Şiddet nedeniyle 6 işçi; Patlama, yanma nedeniyle 5 işçi; Nesne çarpması, düşmesi nedeniyle 4 işçi; İntihar nedeniyle 3 işçi; Elektrik çarpması nedeniyle 1 işçi; diğer nedenlerden dolayı 13 işçi hayatını kaybetti…