-Geniş tanımlı işsizlik yüzde 27,6’ya yükseldi!
-TÜİK’e göre Ekim 2022’den bu yana dar tanımlı işsizlik yüzde 10,3’ten yüzde 8,8’e düşerken geniş tanımlı işsizlik yüzde 20,4’ten yüzde 27,6’ya yükseldi!
-Geniş tanımlı işsiz sayısı son iki yılda 3,5 milyon kişi artarak 7,6 milyondan 11,2 milyona yükseldi.
-Geniş tanımlı kadın işsizlik oranı en yüksek işsizlik kategorisi: yüzde 36,4!
-Açık işsizlerin yüzde 86,7’si işsizlik sigortasından yararlanamıyor.
DİSK-AR, TÜİK tarafından açıklanan 2024 Ekim ayın aait işsizlik verilerini değerlendirdiği raporunu açıkladı.
DİSK-AR verilerine göre, geniş tanımlı işsizlik yüzde 27,6’ya yükseldi, 1 yılda 3,1 milyondan kişi işsizler ordusuna katıldı.
Geniş tanımlı işsiz sayısı 11 milyon 245 bin
TÜİK’in Ekim 2024 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları 10 Aralık 2024’te yayımlandı. Mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 8,8 mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 27,6 seviyesinde gerçekleşti. TÜİK’e göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) 2024 Ekim ayında 3 milyon 175 bin oldu.
DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise Ekim 2024’te 11 milyon 245 bin kişi olarak gerçekleşti. 2022, 2023 ve 2024 Ekim dönemlerinde dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki makas genişlemeye devam ediyor. 2022 Ekim’de dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 10,3 ve resmi işsiz sayısı 3 milyon 561 bin iken geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 20,4 ve geniş tanımlı işsiz sayısı 7 milyon 658 bindi. Ekim 2023’te dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 8,5 ve resmi işsiz sayısı 2 milyon 975 bin, geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 21,3 ve geniş tanımlı işsiz sayısı yüzde 8 milyon 151 bin oldu. Ekim 2024’te ise dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 8,8 ve resmi işsiz sayısı 3 milyon 175 bin iken geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 27,6 ve geniş tanımlı işsiz sayısı 11 milyon 245 bin oldu. Son iki yılda dar tanımlı işsiz sayısı 386 bin kişi azalmış gibi görünse de geniş tanımlı işsiz sayısı 3 milyon 587 bin kişi arttı.
Zamana bağlı eksik istihdamda artış devam ediyor
TÜİK tarafından yayımlanan HİA verilerine göre Ekim 2024’te geniş tanımlı işsizlikte (âtıl işgücü) artış devam etti. Geniş tanımlı işsiz sayısı son bir yılda 3 milyon 94 bin kişi arttı.
Geniş tanımlı işsiz sayısı Ekim 2023’te yaklaşık 8 milyon 151 bin ve Ekim 2024’te ise 11 milyon 245 bin olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsiz sayısındaki artışın sebebi zamana bağlı eksik istihdam ve ümitsiz işsizler ile iş aramayıp çalışmaya hazır olanları, iş arayan ancak hemen çalışmaya başlayamayacak olanları kapsayan potansiyel işgücü sayısındaki artıştır.
Zamana bağlı eksik istihdam kapsamındaki artış çok çarpıcı. Haftalık 40 saatten daha az çalışan ve imkânı olması durumunda daha çok çalışmayı isteyenleri kapsayan zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısı son bir yılda 1 milyondan 795 binden 3 milyon 512 bine yükselerek 1 milyon 717 bin kişi arttı. Zamana bağlı eksik istihdamdaki artış geçim sıkıntısının sonucu olarak ortaya çıkıyor. Potansiyel işgücü sayısı son bir yılda 1 milyon 191 bin kişi artarak 3 milyon 367 binden 4 milyon 558 bine yükseldi.
Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 27,6
TÜİK’e göre dar tanımlı işsizlik düşerken öte tandan birçok işsizlik türü yükselmeye devam ediyor.
Ekim 2024 döneminde mevsim etkisinden arındırılmış (MEA) dar tanımlı işsizlik (işsizlik 1) yüzde 8,8 olarak açıklanırken zamana bağlı eksik istihdam ile işsizlerin bütünleşik oranı (işsizlik 2) yüzde 18,5; işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı (işsizlik 3) yüzde 19,0 ve âtıl işgücü oranı (işsizlik 4, geniş tanımlı işsizlik) ise yüzde 27,6 olarak açıklandı (Grafik 2).
Geniş tanımlı kadın işsizliği yükseliyor: Yüzde 36,4!
Kadın işsizliği önemli toplumsal cinsiyet eşitsizliği göstergesi olmaya devam ediyor. Kadınların istihdama erişimi önemli kısıtlılıklar içeriyor. Türkiye’de bir yandan kadınların istihdama katılma oranları erkeklere göre oldukça düşük seyrederken öte yandan Türkiye’de kadın işsizliği erkeklere kıyasla oldukça yüksek seyretmeye devam ediyor. Kadın işsizliği ile erkek işsizliği arasındaki fark açılıyor.
TÜİK tarafından açıklanan dört ayrı işsizlik türünde de kadın işsizliği erkek işsizliğinden oldukça yüksek seyrediyor. Ekim 2024’te mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 6,9 iken kadınlarda yüzde 12,3 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 22,3 kadınlarda ise yüzde 36,4 olarak hesaplandı (Grafik 3). Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 14,1 puandır.
Ekim 2024’te zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 16,6 iken kadınlarda yüzde 22’dir. İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 13,3 iken kadınlarda yüzde 28,4’tür (Grafik 4).
Ekim 2024 itibarıyla kadınlarda mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 533 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 5 milyon 558 bindir. Erkeklerde ise dar tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 643 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 5 milyon 661 bindir (Grafik 6).
Ekim 2024’te mevsim etkisinden arındırılmış HİA verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 36,4 ile geniş tanımlı kadın işsizliği olmaya devam ediyor. İkinci yüksek işsizlik kategorisi yüzde 27,6 ile geniş tanımlı işsizliktir. Ekim 2024’te üçüncü en yüksek işsizlik kategorisi ise yüzde 23,9 ile genç kadın işsizliği oldu (Grafik 5).
Resmi işsizlerin yaklaşık yüzde 86,7’si işsizlik ödeneği alamıyor!
TÜİK’in resmi dar tanımlı işsizlerin ezici çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor.
Ekim 2024’te TÜİK toplam dar tanımlı işsiz sayısını 3 milyon 175 bin kişi olarak açıkladı. İŞKUR’un Ekim 2024 İşsizlik Sigortası Bültenleri verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 420 bin 904’tür. Böylece Ekim 2024’te resmi işsizlerin sadece yüzde 13,3 işsizlik ödeneği alabildi. Yaklaşık 2,7 milyon işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yüzde 86,7’sinin işsizlik ödeneği alamadığı anlamına geliyor (Grafik 6).
Geniş ve dar tanımlı işsizlik farkı 18,8 puan!
Geniş tanımlı işsizlik oranı ile dar tanımlı işsizlik oranı arasındaki puan farkı açılma eğilimini sürdürüyor. Zamana bağlı eksik istihdamda artış ve iş bulma ümidinin kaybedilmesine paralel olarak geniş tanımlı işsizlik oranı artıyor ve dar tanımlı işsizlik ile arasındaki makas açılıyor. Örneğin, Ocak 2019’da dar tanımlı işsizlik yüzde 13,6 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 19,7 olarak gerçekleşmişti. Bu dönemde geniş tanımlı işsizlik dar tanımlı işsizlikten 6,1 puan yüksekti.
Ekim 2024’te ise dar tanımlı işsizlik yüzde 8,8 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 27,6 olarak gerçekleşti . Dar ve geniş işsizlik arasındaki fark bu dönemde 18,8 puan oldu. Dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki puan farkı açılıyor. Dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın bu denli açılmasının en önemli nedeni zamana bağlı eksik istihdam sayısı, ümidini kaybedenlerin, iş aramayıp çalışmaya hazır olanların ve iş arayıp işbaşı yapamayacak olanların sayısındaki artıştır. Böylece dar tanımlı işsizlik sınırlı kalırken geniş tanımlı işsizlik arasındaki fark açılmaktadır.